job evaluation:
A systematic comparison done in order to determine the worth of one job relative to another.
The basic principle:
Jobs that require greater qualifications, more responsibilities, and more complex job duties should receive more pay than jobs with lesser requirements.
ارزشیابی مشاغل یک رویکرد برای تنظمی نرخ پرداخت هست یعنی بخش از پرداخت با توجه به ارزش مشاغل در سازمان می باشد
در این روش مشاغل به مظور تعیین ارزششان، با هم مقایسه می شود
این مقایسه براساس عوامل مشخصی خواهد بود که اصطلاحا به آنها compensable factor یا عوامل قابل جبران می گویند( مثلا دانش، تجربه، مسئولیت های مالی، سختی کار و…)
اصل مبنایی ارزشیابی مشاغل این است که شغلی که نیاز به شروط و صلاحیت های بیشتر دارد، مسئولیت هایش زیاد است و وظایف پیچیده ای انجام می دهد، باید در مقایسه با سایر مشاغل پرداخت بیشتری داشته باشد
هدف ارزشیابی مشاغل
روشهای مشاغل با اهدافی صورت می گیرد:
۱. پشتیبانی از استراتژی سازمان:
ارزشیابی شغل با لحاظ کردن اینکه چه جنبه ای از کار باعث افزایش ارزش می شود (که به پیگیری استراتژی سازمان و دستیابی به اهداف آن کمک می کند)، با استراتژی سازمان همراستا می گردد
ارزشیابی شغل کمک کند به این پرسش که این کار چگونه باعث افزایش ارزش می شود، پاسخ دهیم
۲. پشتیبانی از جریان کار:
ارزشیابی شغل به دو طریق از جریان کار پشتیبانی می کند:میزان پرداخت برای شغل را با سهم نسبی آن در عملکرد سازمان یکپارچه می سازد و به تعیین جبران خدمات مشاغل جدید، منحصربه فرد و متغییر کمک می کند
۳. منصفانه بودن از نظر کارکنان:
ارزشیابی شغل می تواند از طریق تعیین یک ساختار قابل اجرا و مورد توافق که سوگیری در تعیین جبران خدمات را کاهش می دهد
و شکایات در مورد تفاوت های موجوددر زمینه پرداخت میان مشاغل را کم کند
۴ انگیزش:
رفتارهایی در جهت اهداف سازمان چون پرداخت را بدون سوگیری و منصفانه تر می کند، انگیزاننده خواهد بود
روش های ارزشیابی مشاغل
روشهای های ارزشیابی مختلف هستند. سه روش پرکاربرد برای ارزشیابی عبارتند از:
روش امتیازی (point method)
در این روش مشاغل بر اساس امتیازی که از معیارهای ارزشیابی یا همان عوامل قابل جبران ( مثل مهارت، دانش، مسئولیت و … ) کسب می کنند، مرتب می شوند
برای این منظور ابتدا انواع مشاغل شناسایی می شود، عوامل کلیدی در هر شغل و زیر معیارهای آن شناسایی می شود.
مثلاً در سیستم ارزشیابی مشاغل G20 ، یک عامل کلیدی الزامات دانشی می باشد که شامل دانش مورد نیاز شغل، تجربه مورد نیاز شغل، مهارت های مورد نیاز شغل را شامل می گردد
این عوامل با توجه به شغل امتیاز بندی می شوند( با توجه به درجه اهمیت آنها در شغل) و در آخر امتیازات با هم جمع می شود
روش طبقه بندی مشاغل (Classification)
در این روش طبقات بر اساس معیارهای مشخصی چون دانش، مهارت و مسئولیت ها مشخص و و براساس سطح یا مقدار هر کدام از عوامل اولویت بندی می شوند
برای هر طبقه یا گروه شغلی، شرح مختصری نوشته می شود. و سایر مشاغل با توجه به مشابه بودن با هر گروه، در طبقات یا گروه ها قرار داد
مثل یک کتابخانه که در هر قفسه کتاب های خاص و مرتبط به یک موضوع قرار می گیرند
روش رتبه بندی (ranking)
در این روش مشاغل بر اساس یک عامل کلیدی و اصلی با هم مقایسه شده و از بالاترین تا پایین ترین سطح مرتب می شوند
چون نمی توان همه مشاغل را با هم مقایسه کرد می توان گروه هایی از مشاغل را ایجاد کرد
مثلاً می توان آنها را در طبقات کارشناس ارشد، کارشناس، کارمند، کارگر تقسیم کرد و مشاغل درون هر دسته را با هم مقایسه کرد و اولویت بندی کرد
معمولا در این روش یک عامل برای مقایسه انتخاب می شود(مثل سختی کار) همچنین چند ارزیاب این کار را انجام می دهند تا نقش قضاوت های سوگیرانه کمتر شود و نتایج از ترکیب ارزیاب ها و اولویت بندی های مختلف بدست می آید
