مزایا ۷ – ۱
مقدمه
تعریف مزایا
مزایا یکی از متنوع ترین، پیچیده ترین و متغیر ترین جنبه های مدیریت پاداش هستند و به خاطر ماهیت متغیری که دارند تقریبا تعریف شفافی از آنها نشده است.
مزایا که اصولا به مزایای شغلی و امروزه به مزایای کارکنان معروف اند، پرداخت های غیرمستقیم – مانند خدمات درمانی یا بازنشستگی، که شکل پرداختهای مستقیم نقدی را ندارند و پاداش های غیر مالی از مرخصیهای بدون حقوق گرفته تا برنامه های رفاهی و خدمات مشاوره ای را در برمیگیرند.
مزایا پدیده هایی هستند که ماهیت نامتجانس دارند و ماهیت و اهمیت آنها به میزان قابل توجهی از کشوری به کشور دیگر، از سازمانی به سازمان دیگر، از نقشی به نقش دیگر و از فردی به فرد دیگر متفاوت است.
مزایا و مزیت رقابتی
بسیاری از سازمانها مزایا را ابزاری بسیار مهم در کسب مزیت رقابتی در بازار کار می دانند؛ به ویژه در زمانی که با کمبود عرضه منابع انسانی متخصص در بازار کار بیرونی مواجه اند. هر چقدر بر تنوع منابع انسانی افزوده شود و سطح تحصیلات کارکنان بالاتر رود، قابلیت مزایای مالی یا غیرمالی (سیستم پاداش) در جذب، نگهداری و انگیزه بخشی به نیروی کار متخصص و شایسته بیشتر می شود.
تعریف پاداش
پاداش به هر چیز ملموس یا غیر ملموسی اشاره دارد که سازمان، به طور عمد یا غیرعمد، در ازای توان بالقوه یا مساعدت کاری کارکنان به آنان ارائه می کند و می تواند برایشان ارزش مثبت و نقشی رضایت بخش داشته باشد. بر اساس این تعریف، گزینه های شکل دهی به سیستم پاداش، بسیار گسترده بوده، هم پرداخت های مالی و هم پاداش های غیرمالی را دربرمی گیرد.
در این فصل به بررسی دو مفهوم مزایا و پاداش پرداخته می شود. دلیل اینکه در این کتاب مزایا و پاداش از هم جدا شده اند، آن است که در اکثر سازمانها، مزایا به صورت یکسان داده نمی شود و به عملکرد فرد ارتباط نمی یابد، ولی پاداش اساسا برای تشویق عملکرد بالا بوده و نباید به همه به صورت یکسان اعطا شود.
مزایا
مزایا به عنوان بخش مهمی از کل بسته جبران خدمات در نظر گرفته می شوند و انتظار می رود پژوهشگران و کارشناسان حوزه مدیریت منابع انسانی، اهمیت بیشتری برای آن قائل شوند.
بر اساس برخی از پژوهشها نشان می دهند کارکنان حتی ممکن است حقوق پایین تر در ازای دریافت مزایای بیشتر را ترجیح دهند. کارکنان نیازهای متفاوتی دارند و خود را با ترکیبی از حقوق و مزایا که به بهترین وجه با نیازهای آنان تناسب داشته باشد، وفق می دهند.
هدف از ارائه مزایا
هدف از ارائه مزایا اهداف متعددی به شرح ذیل است:
- ١. جذب افراد مناسب در زمان مناسب برای سمت تها یا نقشهای مناسب .
- ۲٫ حفظ بهترین افراد با شناخت بهترین ها و پاداش دهی به آنان در ازای مساعدتی که به سازمان داشته اند
- ٣. انگیزه دادن به کارکنان در جهت تحقق بیشتر میزان قابلیت هایشان
مزایای مالی و غیر مالی
مزایای مالی، به عنوان مکملی برای پرداخت های پایه می توانند توانایی سازمان در جذب و حفظ منابع انسانی با ارزش را افزایش دهند. ارائه مزایای غیرمالی می تواند تأکیدی بر نیازهای خاص تر کارکنان به روشی هدفمندتر باشد.
این امر خود می تواند رفتارهای عضویت (برای مثال جذب، حفظ و حضور فعال تر) را تقویت کند و با سلامت، تعادل میان کار و زندگی، رضایت شغلی و تعهد سازمانی، به طور غیرمستقیم انگیزه و عملکرد کارکنان را بالا ببرد.
ارائه مزایایی غیرمالی هدفمند مانند تسهیلات، مراقبت از فرزندان، همچنین می تواند به مدیریت تنوع و ایجاد فرصت های برابر در سازمان کمک کند
نتیجه مزایا
ارایه مزایا موجب جذب، حفظ و انگیزش کارکنان می شود. هرچقدر تنوع مزایا بیشتر باشد، با نیازهای متنوع کارکنان تناسب بیشتری خواهد داشت. کارکنان متفاوت به دنبال مزایای مختلفی هستند و حساسیت ارائه مزایا به کارکنان از حقوق و دستمزد نقدی بیشتر است چرا که ارزش گذاری آنها توسط کارکنان متفاوت است.
مزایایی همچون طرح های امنیت اجتماعی و بازنشستگی، نیازهای ایمنی کارکنان را برآورده می سازد و آنها را برای بازنشستگی آماده می کند، مزایای بیمه ای، مواجهه کارکنان با هزینه های ناخواسته ای چون هزینه های درمانی را تسهیل می کند و مزایایی همچون هدایا، نیازهای احترام کارکنان را برآورده می سازد.
انواع مزایا
معمولا سازمانها به ازای صرف هر صد ریال برای جبران خدمات، سی ریال هم به عنوان مزایا ارائه می کنند. در حالی که کارکنان جوان تر اکثرا خواهان حقوق زیاد هستند، کارکنان مسن تر مستمری و مزایای بازنشستگی را بیشتر می پسندند. برای کارکنان مجرد پول مهم تر است ولی برای کارکنان متأهل مزایای جانبی نیز اهمیت دارد.
زنان شرایط کاری خوب و مردان حقوق بالا را ترجیح میدهند. سیستم مزایا باید تفاوت ها و ترجیحات را در نظر بگیرد، تا اثربخشی بالایی داشته باشد. بدین منظور به جای اعطای مجموعه ای از مزایای ثابت برای همه، روش “سلف سرویس” به کار گرفته می شود و مجموعه ای از مزایای متنوع فراهم میشود تا کارکنان از میان آنهاء اسقف مشخصی را متناسب با اولویتها و ترجیحات شان انتخاب نمایند.
روش سلف سرویس در مزایا
بدین ترتیب، ترکیب متنوعی از حقوق و مزایا امکان پذیر و کارکنان متناسب با نیازهای خود از آنها بهره مند خواهند شد. این روش، در مقایسه با روش های عادی، انعطاف پذیری و مقبولیت و پذیرش بیشتری دارد. البته اعطای مزایا به روش سلف سرویس کار مدیریت منابع انسانی را بیشتر می کند تا دقیقا مشخص شود چه کسی چه مزایایی را انتخاب کرده است. برخی از این مزایا قانونی هستند و سازمانها باید آنها را ارائه کنند، برخی دیگر سازمانی هستند و سازمانها به منظور جذب و انگیزش کارکنان آنها را ارائه می کنند که در ادامه به توصیف آنها پرداخته می شود.
منابع انسانی پیشرفته – دکتر قلی پور، دکتر آغاز – سیستم حقوق و دستمزد – فصل هفتم: مزایای قانونی، مزایای سازمانی و سیستم پاداش
