ترجیحات شغلی افراد و تناسب شخصی و شغل را چگونه کشف کنم و استخدام هایی معتبرتر و مناسب تر داشته باشم؟
ترجیحات شغلی افراد و تناسب شخصی و شغل را چگونه کشف کنم و استخدام هایی معتبرتر و مناسب تر داشته باشم؟
همان گونه که پرسش کرده اید، افراد ترجیحات و گرایش های شغلی متنوعی دارند. برای آنکه از این ترجیحات و شیوه کشف آنها اطلاع کامل و دقیق به دست آورید، شما را به کتابهای مستقلی که در موضوع استخدام نوشته شده است ارجاع میدهم.
اما در پاسخ به پرسش مایلم شما را با یک مدل و پرسشنامه خوب که می تواند پاسخگوی پرسش شما باشد آشنا کنم. این مدل متعلق به روان شناسی به نام «هالند» است.
جان هالند یک مدل و پرسشنامه معتبر برای ارزیابی و شناسایی علائق حرفه ای و ترجیحات شغلی انسان ها دارد.
نظریه (مدل) او مصداق این ضرب المثل است که «کبوتر با کبوتر، باز با باز». او بر این باور است که وقتی افراد با دیگران که تیپ های شخصیتی مشابه آنها دارند همکار باشند و در محیط های کاری مناسب و سازگار با تیپ شخصیتی خود قرار گیرند، خوشحال تری راضی تر و موفق تر خواهند بود.
آقای هالند معتقد است اغلب مردم (انسانها را می توان به شش تیپ شخصیتی تقسیم کرد. این تیپ ها عبارت اند از:
۱) واقع گرا Realistic
۲) جستجوگر Investigator
۳) هنری Artistic
۴) اجتماعی Social
۵) سوداگر Enterprising
۶) سنت گرا و چارچوب دار و متعارف (Conventional)
در مدل او تیپ های شخصیتی که کنار هم قرار گرفته اند تا حدودی شبیه به هم و با یکدیگر سازگارند، در حالی که تیپهای شخصیتی مقابل هم کاملا بی شباهت و ناسازگارند.
خصوصیات و ویژگی های افراد هر تیپ شخصیتی و مشاغل مناسب و سازگار با هر تیپ به شرح زیر است:
۱) تیپ شخصیتی واقع گرا:
و مهارتها و آمادگی های جسمی (ورزیدگی و روانی خوبی دارند؛ صادق و وفادارند؛ کار در محیطهای باز و آزاد را ترجیح می دهند؛ مایل اند با ماشین، ابزار، حیوانات یا گیاهان سروکار داشته باشند؛ کم رو و باثبات اند؛ مرد عمل اند و کارهایی را ترجیح میدهند که به مهارت، قدرت بدنی و هماهنگی نیاز دارد.
مشاغل مناسب: مکانیک، کشاورز، متصدی دستگاه حفاری، آتش نشان، جنگلبان و مشاغل مشابهی که اهداف روشن داشته باشد و به نتایج مشهود و ملموس بینجامد. این گونه افراد مایل اند محیط کار منظم و سازمان یافته و اختیارات روشن و واضح هم داشته باشند.
۲) تیپ شخصیتی جستجوگر و پژوهشگر:
و مهارت های حل مسئله و مهارتهای تحلیلگری قوی دارند؛ استعداد و تمایل به ریاضی دارند؛ مایل اند ببینند، یاد بگیرند و ارزیابی کنند؛ ایده پردازند؛ کار در تنهایی را ترجیح میدهند؛ محتاط و تودار هستند؛ تحلیلگر، مستقل و کنجکاوند و کارهایی را ترجیح می دهند که به فکر کردن، سازماندهی و درک موضوع نیاز دارد.
مشاغل مناسب: ریاضی دان، زیست شناس، اقتصاددان، گزارشگر رسانه های گروهی، کار در محیط های پژوهشی که مستلزم هوش، کشف و جمع آوری و تحلیل داده هاست.
کار در آزمایشگاهها، دانشگاهها و سازمان های دارای تکنولوژی برتر مناسب این افراد است.
۳) تیپ شخصیتی هنری:
و خلاق و پیچیده اند؛ احساساتی و دارای عواطف و هیجانات قوی و آرمانگرا هستند؛ در مبادله ایده ها استعداد دارند؛ کار کردن به صورت مستقل را دوست دارند؛ مایل اند آواز بخوانند، بنویسند، نقاشی و طراحی کنند و به تفکر خلاق و نوآورانه بپردازند؛ خیال پرداز و نامنظم هستند.
مشاغل مناسب: موسیقی دان، دکوراتور، طراح تزئینات، کار در سازمان های هنری، تلویزیون، انتشارات، تبلیغات، موزه ها، تئاتر و گالری ها مناسب آنهاست.
۴) تیپ شخصیتی اجتماعی:
صمیمی و دوستانه ارتباط برقرار می کنند؛ از کمک به دیگران لذت می برند و ارضا می شوند؛ مهارتهای ارتباطی و اجتماعی و کلامی قوی دارند؛ در تدریس و تفهیم مطلب به دیگران توانا هستند؛ گاهی از روی انگیزه های آنی و بدون تأمل و تفکر قبلی عمل می کنند؛ روحیه همکاری دارند.
مشاغل مناسب: مددکار اجتماعی، معلم، مشاوره روانشناس بالینی، کار روی مسائل و مشکلات دیگران، اطلاع رسانی و آموزش و پرورش دیگران، درمان و مداوای دیگران به کارهای گروهی، خدمات اجتماعی، فعالیت های خیریه و داوطلبانه، مراقبت های بهداشتی و پزشکی علاقه مندند.
۵) تیپ شخصیتی سوداگر
اعتماد به نفس بالایی دارند؛ تهاجمی و جمع گرایند؛ مهارت ها و تواناییهای نمایانی در صحبت کردن، مذاکره کردن و رهبری کردن دارند؛ با انرژی، جاه طلب و اهل ریسک کردن هستند؛ دیگران را ترغیب می کنند؛ سلطه جو هستند و مایل اند از طریق نفوذ کلام و قدرت بیان، دیگران را تحت تأثیر قرار دهند.
مشاغل مناسب: وکیل، متخصص روابط عمومی، بازاریاب و فروشنده، مسئول بنگاه معاملات، مدیریت، مشاغل سیاسی
۶) تیپ شخصیتی سنت گرا و متعارف:
محافظه کار و محتاط اند؛ خودکنترل و منظم اند و مایل اند در محیطهای متعارف، دارای چارچوب و منظم کار کنند؛ به جزئیات توجه می کنند؛ دقیق هستند؛ توانایی مراقبت کردن، منظم کردن و سازماندهی فعالیت ها را دارند؛ کارهایی را ترجیح می دهند که منظم، فاقد ابهام و مستلزم اجرای قوانین باشد؛ انعطاف ناپذیر و مرد عمل هستند.
مشاغل مناسب: بایگان، حسابدار، کارمند یا مدیر بانک، کتابدار، رئیس یا مسئول دفتر، ویراستار.
در صفحات بعد ۱۸۰ پرسش (در قالب ۱۸۰ موقعیت شغلی و سازمانی ارائه شده است که با کمک آنها می توان ابتدا تیپ شخصیتی افراد و به تبع آن مشاغل و نقشهای سازمانی مناسب برای آنها را تشخیص داد. در پاسخ به هر پرسش سه گزینه وجود دارد. علامت مثبت به معنی علاقه مندی به شغل مذکور، علامت منفی به معنی بی علاقه و بی رغبت بودن و علامت پرسش نشانه تردید و بی تصمیمی است. ا
پرسش های ۱ و ۲ مربوط به تیپ واقع گرا، پرسشهای ۳ و ۴ مربوط به تیپ پژوهشگر، پرسش های ۵ و ۶ مربوط به تیپ هنری، پرسشهای ۷ و ۸ مربوط به تیپ اجتماعی، پرسشهای ۹ و ۱۰ مربوط به تیپ سوداگر و پرسش های ۱۱ و ۱۲ مربوط به تیپ متعارف و سنت گراست و دوباره هر دو پرسش به همین ترتیب به همین تیپها مربوط است.
پس از تکمیل پرسشنامه تعداد پاسخ های مثبت هر تیپ را شمارش کنید. بالاترین عدد نشان میدهد که فردی که پرسشنامه را تکمیل کرده به کدام تیپ شخصیتی تعلق دارد و مناسب چه مشاغلی است.
البته از این پرسش نامه و ابزارها و آزمون های مشابه آن باید با احتیاط و به عنوان مکمل سایر ابزارها استفاده کنید تا اعتبار بیشتری حاصل شود.
منبع: کتاب کلینیک منابع انسانی – دکتر ابوالعلایی – مدیریت صنعتی
